Wzgórze Palatyn to jedno z najstarszych i najważniejszych miejsc w historii Rzymu. Od czasów założenia miasta aż po upadek Cesarstwa Rzymskiego stanowiło centrum władzy i rezydencję najpotężniejszych postaci starożytnego świata. Choć dziś pozostały z niego jedynie malownicze ruiny, wciąż kryje wiele tajemnic i skarbów minionych epok.
Jakie tajemnice kryje Wzgórze Palatyn, dawniej siedziba władców Rzymu?
Palatyn od zawsze otaczała aura tajemniczości. To tutaj według legendy wilczyca miała wykarmić Romulusa i Remusa, założycieli Wiecznego Miasta. Przez stulecia rezydowali na nim najpotężniejsi władcy - królowie, cesarze i ich rodziny. Ich wspaniałe pałace, świątynie i ogrody stanowiły serce potężnego imperium. Po upadku Rzymu Palatyn popadł w ruinę, a wraz z nim zapomnieniu uległy losy wielu postaci i wydarzeń z nim związanych. Archeolodzy do dziś odkrywają ukryte pod ziemią pozostałości dawnej świetności tego miejsca i próbują odczytać zagadki historii.
Kiedy rozpoczęła się historia Palatynu i kto zamieszkiwał wzgórze w czasach rzymskich?
Pierwsze ślady osadnictwa na Palatynie pochodzą z epoki brązu, kiedy to zamieszkiwali go ludzie z plemienia Latynów. Jednak prawdziwy rozkwit nastąpił wraz z założeniem Rzymu w 753 roku p.n.e. Już wówczas Palatyn pełnił rolę cytadeli i siedziby władców. Tutaj wznosiły się domy pierwszych królów rzymskich. Rezydowali na nim m.in. Romulus, Numa Pompiliusz i Tullus Hostiliusz. W późniejszych wiekach swoje wspaniałe pałace wznieśli tu Republikańscy wodzowie, m.in. Kwintus Hortenzjusz. Jednak największy rozkwit nastąpił wraz z nadejściem cesarstwa. Od Augusta aż do upadku Rzymu Palatyn był główną rezydencją władców Imperium Rzymskiego.
Gdzie znajdował się Pałac Augusta na Palatynie i jakie skarby krył?
Pałac Augusta to jedna z najwspanialszych rezydencji, jakie kiedykolwiek powstały w starożytnym Rzymie. Został zbudowany przez cesarza Oktawiana Augusta na początku I wieku n.e. Zajmował centralną część Palatynu. Składał się z wielu budynków - prywatnych apartamentów, sal audiencyjnych, bibliotek i świątyń. Wnętrza zdobiły bezcenne dzieła sztuki - posągi, mozaiki, freski. Nie brakowało też przedmiotów codziennego użytku wykonanych z drogocennych kruszców. Pałac był też otoczony pięknymi ogrodami. Stanowił wzór dla rezydencji późniejszych cesarzy. Jego pozostałości, choć nieliczne, można podziwiać do dziś.
Jakie pozostałości Domus Flavia z czasów Domicjana można zwiedzać na Palatynie?
Jednym z najlepiej zachowanych zespołów pałacowych na Palatynie są ruiny Domus Flavia - rezydencji cesarza Domicjana z I wieku n.e. Można tam zobaczyć pozostałości wielkiego dziedzińca z kolumnadą, sali audiencyjnej (Aula Regia), prywatnych apartamentów cesarza (Triclinium) oraz podziemnego korytarza łączącego pałac z Circus Maximus. Zachowały się fragmenty posadzek z kolorowych marmurów, fresków na ścianach oraz elementy systemu grzewczego (hipokaustum). Domus Flavia jest jednym z najcenniejszych stanowisk archeologicznych na Palatynie, pozwalającym wyobrazić sobie dawną świetność tego miejsca.
Co warto zobaczyć w ruinach świątyni Apollina na Palatynie?
Nieopodal pałacu Augusta wznosiła się niewielka świątynia Apollina Palatyńskiego, w której cesarz modlił się przed ważnymi decyzjami. Jej pozostałości to przede wszystkim schody prowadzące do celly świątynnej oraz fragmenty kolumnady i bogato zdobionego fryzu. Najcenniejszym znaleziskiem jest naturalnej wielkości brązowa rzeźba Apollina. Przedstawia boga w idealizowanej, harmonijnej formie, charakterystycznej dla sztuki greckiej. Jest jednym z najlepszych zachowanych przykładów rzeźby rzymskiej z okresu pryncypatu Augusta.
Dlaczego Pałac Sewerów zwany Septizonium nazywano ósmym cudem świata?
Najbardziej zagadkową budowlą Palatynu było Septizonium - pałac wzniesiony przez cesarza Septymiusza Sewera na przełomie II i III wieku n.e. Była to trzypiętrowa konstrukcja z kolumnadami, krużgankami i niszami, bogato zdobiona rzeźbami i płaskorzeźbami. Już w starożytności nazywano je ósmym cudem świata ze względu na niezwykłą urodę. Niestety do naszych czasów przetrwały jedynie nieliczne fragmenty tej budowli. Mimo to pozwalają one wyobrazić sobie dawną świetność tego wyjątkowego pałacu.
Gdzie znajdował się słynny Stadion Domicjana i Hipodrom na Palatynie?
Palatyn nie był tylko rezydencją, ale także miejscem rozrywki. Cesarz Domicjan kazał zbudować tutaj w I wieku n.e. Stadion do igrzysk atletycznych oraz Hipodrom do wyścigów rydwanów. Ich ruiny odkryto na południowym stoku wzgórza. Stadion miał kształt wydłużonego owalu o długości ok. 200 metrów, a wokół niego biegły rzędy marmurowych ław dla widzów. Z kolei hipodrom tworzył wielki, wydłużony plac z trybunami, na którym odbywały się emocjonujące wyścigi zaprzęgów. Obie budowle świadczą o tym, że Palatyn był nie tylko ośrodkiem władzy, ale także miejscem rozrywki dla rzymskich elit.
Jakie tajemnice kryją ruiny Pałacu Tiberiusza odkryte na Palatynie?
Jednym z najstarszych pałaców cesarskich na Palatynie była rezydencja Tiberiusza z I wieku n.e. Jej pozostałości odkryto dopiero w XX wieku. Składała się ona z wielu budynków usytuowanych tarasowo na zboczu wzgórza. Były wśród nich luksusowe apartamenty, sale audiencyjne, biblioteka i świątynie. Podczas wykopalisk znaleziono liczne przedmioty codziennego użytku, dzieła sztuki oraz tajemniczy zbiór astrologicznych tablic, którymi Tiberiusz miał się posługiwać do przepowiadania przyszłości. Odkrycie to pozwoliło lepiej poznać osobowość i zainteresowania jednego z najbardziej kontrowersyjnych cesarzy Rzymu.
Podsumowanie: Palatyn - serce starożytnego Rzymu
Przez stulecia Wzgórze Palatyn było centrum władzy Imperium Rzymskiego i rezydencją najpotężniejszych postaci tamtych czasów. Pozostałości wspaniałych pałaców, świątyń i ogrodów pozwalają poczuć dawną świetność tego miejsca. Choć Palatyn zachował się do naszych czasów jedynie w formie malowniczych ruin, wciąż kryje wiele tajemnic. Odkrycia archeologiczne co jakiś czas odsłaniają nowe fakty na temat jego burzliwej historii i mieszkających tu niegdyś władców. Dla każdego, kto pragnie poznać dzieje starożytnego Rzymu, wizyta na Palatynie jest koniecznością.
